Osoba komornika chyba nikomu nie przywodzi na myśl przyjemnych skojarzeń. Komornicy bardzo często odgrywają główną rolę w przykrych historiach o zajęciach majątku, odbieraniu ludziom dorobku ich życia, a nawet niesłusznie (zdaniem dłużników) odebranych pamiątkach rodzinnych. Wokół prawników zajmujących się tą gałęzią prawa narosło wiele mitów, przez co ludzie, którzy popadli w problemy finansowe często zastanawiają się, ile tak naprawdę może zabrać komornik i czy komornik może zająć zwrot podatku? Aby uspokoić tych, na których ciąży widmo zajęcia komorniczego, w poniższym tekście rozwiejemy kilka często pojawiających się wątpliwości.

Kim jest komornik sądowy?

Czym się zajmuje komornik sądowy? Te pytania mogą się wydawać banalne, jednak warto na nie odpowiedzieć. Zacznijmy od tego kim jest komornik sądowy i kto może pełnić taką funkcję, gdyż w ostatnich latach sporo się w tej kwestii zmieniło. Niechęć, jaką darzeni są bardzo często komornicy, wynika między innymi z faktu, iż kiedyś można było zostać komornikiem, nie mając ukończonych studiów wyższych. Według definicji komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym, działającym przy sądzie rejonowym, zajmującym się wykonywaniem rozstrzygnięć o roszczeniach cywilnych w drodze przymusu egzekucyjnego. Nie będziemy rozpisywać się szczegółowo na temat tego, jak zostać komornikiem, jednak warto zaznaczyć, że konieczne są do tego ukończone studia prawnicze oraz aplikacja komornicza.

Podstawę prawną do wykonywania zawodu komornika stanowi ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, a dokładniej ustawa o komornikach sądowych z dnia 22 marca 2018 r. i ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

Ile może zabrać komornik?

To bardzo ogólne pytanie, jednak jest na nie całkiem konkretna odpowiedź. Komornik musi pozostawić w rękach dłużnika równowartość minimalnej pensji krajowej, a więc 2062 zł netto (w przypadku osób poniżej 26 roku życia jest 2800 zł, gdyż są one zwolnione z płacenia podatków). Suma ta dotyczy wszystkich dłużników niealimentacyjnych, którzy zatrudnieni są na umowę o pracę. Ponadto, w przypadku, gdy dochody dłużnika są wyższe niż najniższa krajowa, komornik może zająć maksymalnie 60% wynagrodzenia w przypadku długów powstałych z powodu niepłacenia alimentów, lub 50% w przypadku długów powstałych z innych przyczyn.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku dłużników alimentacyjnych. Otóż w ich przypadku komornik musi pozostawić im jedynie 1120 zł brutto, co stanowi równowartość 4/10 minimalnego wynagrodzenia. Jak łatwo policzyć, kwota, którą może zająć komornik, wynosi w tym wypadku 1680 zł brutto.

A co w przypadku osób zatrudnionych na umowę o dzieło, czy zlecenie, lub pracujących w niepełnym wymiarze godzin? W przypadku umów cywilnoprawnych komornik sądowy ma prawo zająć całą pensję, jaką osiągają oni z tego tytułu. Aby tego uniknąć, dłużnik musi wykazać, że pracuje tylko u jednego pracodawcy. Najłatwiej udowodnić to przedstawiając ciągłość umów. W takiej sytuacji komornik może zająć tylko połowę dochodów. Wróćmy teraz do osób pracujących w niepełnym wymiarze godzin. Tutaj kwota wolna od zajęcia wyliczana jest proporcjonalnie do wymiaru zatrudnienia.

Emerytura a komornik

Zdarza się, że w długi popadają osoby na emeryturze. Jak wiadomo, w znakomitej większości świadczenia emerytalne nie są zbyt duże, dlatego wiele osób zastanawia się, ile komornik może zabrać z emerytury? W tym przypadku również jest ustalona kwota wolna od zajęć i wynosi ona aktualnie 825 zł. Ponadto w przypadku świadczeń niealimentacyjnych, komornik może zająć jednorazowo maksymalnie 25% wartości emerytury brutto.

Dokładnie tak samo wygląda sytuacja w przypadku rencistów, dla których kwota wolna od egzekucji wynosi 75% najniższej renty. Przekazaniem zajętej części emerytury lub renty komornikowi zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, dzięki czemu nie ma możliwości ukrycia swoich dochodów lub uniknięcia egzekucji.

13 emerytura a komornik

A jak wygląda kwestia w przypadku tzw. „trzynastki”? Otóż odpowiedź na pytanie, czy komornik może zając 13 emeryturę jest jednoznaczna, komornik nie ma prawa zając tego świadczenia. Jest ono specjalnie oznaczane, aby można je było łatwo rozpoznać i nie dochodziło do pomyłek.

Czy komornik może zająć zwrot z podatku?

Składając zeznanie podatkowe na początku roku, w niektórych przypadkach możemy liczyć na zwrot jego części. Największą ulgę stanowi ulga przeznaczona na dziecko. Choć wiele osób uważa, że ulga ta powinna de facto przysługiwać dziecku, a nie jego zadłużonym rodzicom, w związku z czym nie powinna podlegać zajęciu, prawo stanowi inaczej. Okazuje się, że wszystkie zwroty z podatku podlegają zajęciu komorniczemu z tytułu artykułu 902 Kodeksu postępowania cywilnego – Zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku. Dotyczy to zarówno postępowania alimentacyjnego, jak i niealimentacyjnego.