Jeśli egzekucja komornicza jest nieskuteczna, postępowanie może zostać umorzone. Co to oznacza dla dłużnika, kto będzie ponosić koszty postępowania egzekucyjnego, jeśli nie doszło ono do skutku oraz kto może wypełnić wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego? Wyjaśniamy.

Egzekucje komornicze – co warto wiedzieć?

Dłużników, którzy nie spłacają swoich zobowiązań, może czekać przykra „niespodzianka”. Wierzyciel może wystąpić do sądu o przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości lub ruchomości celem odzyskania zadłużenia. Gdy egzekucja, na skutek postanowień sądu, zostanie rozpoczęta, komornik wszczyna postępowanie, w wyniku którego może zostać m.in. zajęte wynagrodzenie, konto bankowe, a nawet mieszkanie czy dom. Przy czym, co istotne, wierzyciel, wypełniając wniosek do komornika, określa, z jakich składowych majątku zadłużenie ma być ściągane. Może to być wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości, bądź, co się zdarza znacznie częściej, z comiesięcznych dochodów.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których postępowanie komornicze jest nieskuteczne, tj. nie udało się w części lub całości zaspokoić roszczeń wierzycieli. Wtedy zwykle następuje zawieszenie lub umorzenie postępowania. Na czym to polega i kiedy jest możliwe?

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego

Zacznijmy od tego, czym jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Zawieszenie następuje w sytuacji, gdy zajęcie komornicze nie może zostać przeprowadzone, aczkolwiek przeszkody, które to uniemożliwiają, mogą zostać usunięte w przyszłości.

Sytuacje, w których może nastąpić zawieszenie egzekucji, to m.in. wszczęcia postępowania naprawczego, ogłoszenie upadłości dłużnika lub złożenie skargi na czynności komornika.  Wniosek o zawieszenie może także złożyć wierzyciel lub dłużnik. Ostateczną decyzję w takich przypadkach podejmuje sąd.

Przy czym, co jest istotne, nawet jeśli postępowanie jest zawieszone, to tak naprawdę egzekucja komornicza trwa nadal, a wszystkie dotychczasowo podjęte czynności mają moc prawną. Co to w praktyce oznacza? Przykładowo, jeśli komornik zajął dłużnikowi wynagrodzenie, to pomimo zawieszenia egzekucji, środki te nadal nie pozostają do dyspozycji dłużnika. Różnica polega na tym, że zamiast na konto wierzyciela, trafiają na rachunek depozytowy.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego

Czym się różni zawieszenie od umorzenia postępowania egzekucyjnego? W drugim przypadku postępowanie zostaje zakończone, komornik nie podejmuje żadnych nowych czynności, a te, które zostały dotychczas wykonane, tracą swoją moc. Odniesiemy się znowu do wynagrodzenia – jeśli zajęcie komornicze zostanie umorzone, dłużnik ponownie uzyska dostęp do swojej wypłaty.

Umorzyć można całość lub wyłącznie część postępowania. W pierwszej sytuacji żaden składnik majątku nie może już zostać zajęty przez komornika. Znacznie częściej jednak postępowanie umarzane jest częściowo, dotyczy zajęcia określonej części majątku, np. wynagrodzenia lub nieruchomości.

Kiedy można umorzyć postępowanie komornicze?

Umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje:

  • z mocy prawa;
  • z urzędu;
  • na wniosek.

Umorzenie z mocy prawa dokonuje się wtedy, gdy zostanie uprawomocnione orzeczenie o upadłości konsumenckiej dłużnika lub gdy postępowanie zostało zawieszone na rok, przy czym jednocześnie wierzyciel nie wnioskował o jego odwieszenie.

Jeśli wierzyciel lub dłużnik nie posiada osobowości prawnej (nie ma zdolności sądowej) lub gdy egzekucja nie należy do organów sądu, następuje umorzenie postępowania z urzędu. Co ciekawe, egzekucję umarza się z urzędu również wtedy, gdy wiadomo, że kwota uzyskana z zajęcia nie będzie wyższa, niż koszty egzekucyjne. Tu od razu warto wyjaśnić, kto ponosi koszty egzekucji komorniczej. Opłatę tę musi uregulować dłużnik, wliczana jest ona w kwotę roszczenia. Przy czym może domagać się jej zwrotu, gdy postępowanie zostanie umorzone na wniosek wierzyciela lub z mocy prawa w związku z brakiem reakcji wierzyciela na przedłużające się zawieszenie.

Wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego może wnieść wierzyciel (np. gdy dłużnik się z nim porozumiał, co do spłaty zobowiązań) lub osoba, przeciwko której toczy się postępowanie, lecz nie jest dłużnikiem. Ta specyficzna sytuacja dotyczy m.in. małżeństw, które posiadają rozdzielność majątkową. Wtedy wniosek o umorzenie postępowania może złożyć współmałżonek, którego majątek został zajęty, a który nie jest winny zadłużeniu.

Umorzenie postępowania a umorzenie długów

Na koniec należy wyjaśnić jedną kwestię: umorzenie postępowania egzekucyjnego to uchylenie dotychczasowych, a także zaprzestanie nowych czynności komorniczych. Nie jest jednak równoznaczne z umorzeniem długów. Wierzyciel może ponownie wnioskować o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, np. wtedy, gdy sytuacja finansowa dłużnika poprawiła się. W takich wypadkach trzeba wiedzieć, że złożenie kolejnego wniosku przerywa bieg przedawnienia długów, o czym możesz doczytać tutaj.